Dijital Dönüşümde Bizi Bekleyen Zorluklar Neler?
Endüstri 4.0 ya da Dijital Dönüşümde bizi bekleyen zorluklar neler?
Dijital dönüşümün en büyük sorularından biri belki de en önemlisi, “Dönüşüm kaçınılmaz, getirileri de çok güzel peki ama ne gibi zorluklar bizi bekliyor?”sorusu.
Bu soruya yanıt olabilmesi amacıyla katıldığım yurt içi ve dışı etkinlikler sırasında, başarılı uygulama örnekleri gerçekleştiren firmaları ziyaretlerimde edindiğim izlenimlerimibaşlıklar halinde paylaşmak istiyorum.
Detaylara geçmeden önce, başlıklararasında herhangi bir önem sırası olmadığını belirtmek isterim.Her birinin yarattığı etki açısından yeterince önemli olduğunu sizler de göreceksiniz. Ayrıca başlıkların belki hepsi yaşanacağı gibi belki de hiç biri yaşanmadan dijital dönüşüm yolculuğunuz başarıyla yürütülecektir.
Karar vericilerin dönüşümün içeriğini anlayamamaları: Dönüşüm çalışmalarının yapılmasına karar vereceklerin işin özünü anlayamaması, bunun sonucunda da karar sürecinin inanılmaz uzaması durumuna sıkça rastlanmakta. Önemli olan noktayı kaçırmamak gerek. “Dönüşüm” firmanın ürün gamına eklenecek yeni bir ürün değil. Ürünlerini dahamaliyet etkin daha kaliteli daha hızlı üretebilmesi için yeni bir yaklaşım. Ve de yeni ürünün ne olacağını rakiplerinden önce görebilme,yeni piyasanın kurallarına göre oynama konusunda kendisine bir yardımcı.
Teknolojiyi yardımcı olarak değil rakip olarak gören yöneticiler: “Teknoloji göçmeni”veya “Dijital Göçmen” olarak adlandırılan, teknolojiyi kullanmaya sonradan başlayan ve adapte olmaya çalışan yöneticiler, bildikleri yönetim süreçleriusullerini teknoloji tabanlı yeni yönetim metotlarıyla değiştirmeyi savaşı baştan kaybetmek olarak görüyorlar. Bu yüzden dijital dönüşüme karşı çıkıyorlar. Oysaki yeni dönemde teknoloji onların en büyük yardımcısı, son derece başarılı çalışan bir elemanı hatta sağ kolu olmaya aday. Bu yeni dünyada teknolojiden anlamayan ve kullanmayı ret eden yönetici kendi sonunu getireceği düşünülüyor.
Firmada “Sponsor” bulunamaması: Dönüşüm projesinin başlamaması veya düzgün yol alamamasındaki en önemli nedenlerden biri firma içerisinde üst yönetimde bir sponsorun olmaması. Buradaki sponsor kelimesinin projeyi başlatan, savunan, takip eden, gereken yerlerde gereken desteği veren olarak kişi olarak kullanıldığını hatırlatmak faydalı olacaktır. Tüm başarılı dijital dönüşüm projelerinin Genel Müdür ve Yönetim Kurulu tarafından desteklendiği, bizzat onlar tarafından başlatıldığı ve takip edildiği ortadadır.
Firmanın değişim için hazırlanmadan dönüşüme başlanması, bunun sonucunda çalışan direnciyle karşılaşılması: Dönüşüm aslında çalışma kültürünün değişmesi olduğuna göre bundan etkileneceklerin de çalışanlar olması doğaldır. Dönüşümün ne demek olduğu, getirileri, aslında bunun işlerimizi daha doğru yapmak için bir araç olacağını çalışanlara anlatılamaması firma çalışanlarında geri dönülmez olumsuz bir etki yaratmakta. Özellikle Endüstri4.0’ün baştaki yanlış anlaşılan söylemlerinden olan biri olan“dönüşüm ile insanın yerini robotların alacağı bilgisi” çalışanlarda büyük tedirginlik yaratmakta. Bu söylemden sonra ortaya çıkan gerçekler göstermiştir ki insan faktörü her zaman vazgeçilmez bir kaynak, nitelikleri arttırılmış insanın dönüşümün parçası olması gerektiğidir. Dönüşümü anlamayan ve kabul etmeyen çalışanlar projelerin de başarısız olmasına neden olacaktır.
Finansal güçlükler: Her şeyde olduğu gibi dönüşümün de önümüzdeki en büyük engellerden biri yatırım. Üstelik dönüşümle gelecek kazanç zaman içerisinde görüleceği için yatırım kararı almak, ölçek olarak küçük ve orta boyuttaki şirketlerinin kaynak bulamaması dönüşümü çok zorlaştırmakta. Bu konunun çözümü için ülkemizde Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı başta olmak üzere birçok Bakanlık ve kurum destek oluşturma çalışması yapılmaktadır.
Dönüşümün içeriğini oluşturmaktaki zorluklar veya dönüşüme hemen başlama isteği: Dönüşüm birçok öneri ve teknolojiyi içerdiğinden firmalar için “dönüşüm denizinde boğulma hissini” yaşatması gayet normal. Bu durum bir an önce dönüşüm projeler başlatma isteği için de geçerli. Nereden başlayacağı, nasıl yürüteceğini bilmeyen veya çok hızlı adım atmak isteyen bir firma için danışmanlık hizmeti alarak oldukları yerin değerlendirilmesi, ihtiyaç analizi yapması, katma değer yaratacak dönüşüm projelerini oluşturulması en doğrusu olacaktır. Sağlam bir “Dijital Dönüşüm Yol Haritası” oluşturmadan işe başlamak sıkıntılarıberaberinde getirecektir. Doğru bir analiz yapmadan işe başlayan yazılım firmasının fiziksel robot satın alması, üretim hattı bulunmayan bir işletmede akıllı üretim yönetim sistemi oluşturulması ya da sadece iki tip ürünü olan bir firmaya akıllı değişiklik izleme yazılımının satın alınması gibi ölü doğan başarısız dönüşüm örnekleri ile karşılaşabiliriz. Aynı şekilde temel ihtiyacı akıllı üretim yönetim sistemi olan bir işletmeye ilk olarak artırılmış gerçeklik uygulamasının yapılmasıda doğru olmayacaktır.
Beklentilerin gerçeklerden uzak olması: Dönüşüm yapmaya karar verilen bir firmada veya işletmede geri dönüşümün etkilerinin hemen görülmek istenmesi, oluşmayınca ortaya çıkan moral bozukluğuyla dönüşümden vazgeçilmesi rastlanan bir durum. Dönüşümün uzun soluklu bir yolculuk olduğu, adım adım gidilecek ve meyvelerinin zamanla alınacağı bir proje olduğunu unutmamak gerek.
Yenilikçi bakan, yorgun olmayan ve yaratıcı bir ekip ihtiyacı: Dönüşüm projelerinde yaşanan zorluklardan birisi de projeyi oluşturacak, detaylandıracak ve yönetecek uygun ekibin olmaması veya yanlış seçilmesidir. Eğer proje ekibi bütüncül ve yenilikçi bakış açısına sahip değilse, yeni fikirler üretmek yerine işin zorluğundan dem vurmayı tercih ediyorsa, hatta firmada mevcutta olan her şeyin yeterli olduğunu düşünüyorsa dönüşüm projesi baştan kaybetmiş demektir. Başarılı dönüşüm hikâyesine sahip firmalarda bu amaçla yeni ve seçilmiş ekipler kurulduğu görülmektedir. Hatta dijital dönüşüm ile gelen,dijital dönüşümü yönetmekten sorumlu CDO (ChiefDigitalOfficer) kavramının buzorunluluktan dolayı oluşturulduğunu düşünmekteyim.
Çözüm sağlayıcı eko sistemine ulaşmadaki zorluk: Dönüşüm projelerini başarısızlığa uğratan bir nokta işinin ehli çözüm sağlayıcılarla çalışmamak.Dönüşüm konuda oluşturulan ekibin teknik bilgi eksikliği, doğru kaynaklara ulaşamaması, dijital dönüşüm çözüm sağlayıcılarına ulaşmakta zorlanması çözümün de başarısına olumsuz etki yapmakta.
Bu başlıklar benim kendi gözlemlerimden ortaya çıkan sonuçlar. Eminim başka zorluklar da bulunmakta. Dijital dönüşüme başlarken bu tip zorluklarla karşılaşacağınızı bilmeniz çözüm oluştururken size fayda sağlayabileceğini göz önünde tutmakta yarar var.
Yazar: Alper Gerçek